PERTEMPURAN SENGIT DI PASIR PANJANG

 

Pertempuran Pasir Panjang tercetus pada 12 hingga 15 Februari 1942 semasa Perang Dunia Kedua. Pertempuran itu merupakan peringkat terakhir usaha tentera Jepun untuk menguasai Singapura yang menjadi pertahanan terakhir tentera Inggeris.
 
Sejumlah 36 ribu orang tentera Jepun terlibat dalam serangan ke atas Singapura. Seramai 13 ribu daripada jumlah itu telah melakukan pendaratan amfibia di barat laut Singapura berhampiran Sarimbun dan telah mara ke selatan menuju ke Pasir Panjang. Mereka telah menawan Tengah Airfield dalam perjalanan.
 
Briged Infantri Malaya 1 atau Rejimen Askar Melayu, yang terdiri daripada Rejimen Setia Ke-2 British di bawah pimpinan Leftenan Kolonel Mordaunt Elrington, bersama Rejimen 1 Malaya yang diperintah oleh Leftenan Kolonel J.R.G. Andre, terdiri daripada kurang daripada tiga bahagian Platun Mortar, Platun Antipesawat bersama-sama Platun Pengangkut Senjata Bren di bawah Kapten R.R.C. Carter, yang kesemuanya telah dijadikan sebagai pasukan simpanan.
 
Unit-unit ini ditugaskan untuk mempertahankan serangan melalui arah permatang atau rabung Pasir Panjang. Briged India Ke-44 diletakkan di sayap kanan mereka. Manakala sebuah platun Melayu, yang terdiri daripada 42 orang askar yang diketuai Leftenan Muda Adnan Saidi. Bahagian dikawal platun pimpinan Adnan penting dalam pertahanan British di Bukit Chandu..
 
Pertempuran pertama antara Rejimen Askar Melayu dan tentera Jepun berlaku pada 13 Februari kira-kira jam 2 petang. Briged Ke-8 Divisyen Jepun mula menyerang pantai barat daya di sepanjang permatang Pasir Panjang dan mendahului Jalan Ayer Rajah. Rejimen Infantri Ke-56 Jepun di bawah Kolonel Yoshio Nasu, disokong oleh pasukan artileri yang besar, menyerang permatang itu pada waktu pagi.
 
Salah satu unit yang mempertahankan barisan ialah Kompeni B Rejimen Askar Melayu. Di bawah tembakan hebat daripada Jepun, yang mempunyai sokongan meriam dan kereta kebal, Kompeni B terpaksa berundur ke belakang. Namun, sebelum pengunduran itu selesai, pihak Jepun berjaya menembusi kedudukan Kompeni B.
 
Dalam pertempuran itu, Askar Melayu terpaksa bertempur secara berdepan menggunakan bayonet menentang Jepun. Sebahagian Askar Melayu berjaya ditangkap dan dijadikan tawanan perang, manakala ada yang berjaya melarikan diri.
 
Kegagalan mempertahan kawasan tersebut telah membawa kepada pengunduran tentera Inggeris. Pasukan Divisyen India Ke-44 dan Briged Melayu Pertama, berundur ke garisan am di Gunung Echo (persimpangan Ayer Rajah dan Jalan Depot, sekitar Buona Vista masa kini).
 
Pada 14 Februari, menjelang Tahun Baru Cina, Jepun sekali lagi melancarkan serangan berskala besar pada jam 8:30 pagi dengan sokongan tembakan mortar dan meriam, di hadapan kawasan tembakan dikawal oleh Briged Melayu Pertama. Pasukan pertahanan berjaya menewaskan serangan ini dan beberapa serangan lain walaupun mengalami banyak korban.
 
Dalam pertempuran tersebut, Askar Melayu yang terus bertahan mampu membunuh banyak tentera Jepun. Pada jam 4 petang, serangan tentera Jepun yang dibantu kereta kebal, akhirnya berjaya menembusi pertahanan di sebelah kiri, memaksa pasukan pertahanan terpaksa berundur ke kawasan pertahanan baharu.
 
Pada ketika inilah Kompeni C Rejimen Askar Melayu menerima arahan untuk berpindah ke kedudukan pertahanan baharu yang terletak di Bukit Chandu.
 
Bukit Candu dinamakan demikian sempena sebuah kilang memproses candu yang terletak di kaki bukit. Di sini jugalah Kompeni C Rejimen Askar Melayu membuat pendirian terakhir mereka menentang serangan Jepun yang akan berlaku.
 
Bukit Chandu merupakan kedudukan pertahanan strategik yang penting kerana dua sebab penting. Pertama, ia terletak di tanah tinggi yang menghadap ke pulau itu di barat laut dan kedua, jika Jepun menguasai rabung, ia memberi laluan terus ke kawasan Alexandra di belakang.
 
Kedudukan Kompeni C dipisahkan daripada Kompeni D oleh sebuah terusan yang besar. Minyak terbakar di terusan, yang mengalir dari Depoh Minyak Normanton akibat dibom dan mengakibatkan musnah teruk. Minyak yang terbakar di terusan menghalang askar Kompeni C daripada berundur lebih jauh ke belakang.
 
Tentera Jepun meneruskan serangan ke atas Bukit Chandu pada sebelah petang, tetapi kali ini mereka melakukannya dengan bertopengkan percubaan menipu. Mereka menghantar sekumpulan askar mereka, berpakaian seragam tentera India British yang ditawan (dengan muka dan kulit mereka dilumuri dengan kotoran dan jelaga serta memakai serban untuk dikenali sebagai Punjabi), untuk menampilkan diri mereka sebagai askar India bersekutu dalam British Indian Tentera.
 
Muslihat dapat dikesan anggota Kompeni C kerana mereka tahu bahawa askar Tentera British biasanya berbaris dalam barisan tiga lajur manakala askar Punjabi yang sepatutnya di hadapan barisan mereka bergerak dalam barisan empat lajur. Apabila sampai ke barisan pertahanan Rejimen Askar Melayu, tentera Kompeni C melepaskan tembakan dan membunuh banyak tentera Jepun yang menyamar. Mereka yang terselamat melarikan diri menuruni bukit kembali ke garisan mereka.
 
Dua jam kemudian, tentera Jepun melancarkan serangan balas habis-habisan dalam jumlah besar dalam usaha untuk menghapuskan tentera Melayu di hadapan melalui jumlah yang banyak dan kekuatan yang berlebihan.
 
Serangan itu, dilakukan lagi dengan tembakan meriam dan sokongan kereta kebal, menewaskan Rejimen Askar Melayu dan barisan pertahanan akhirnya pecah.
 
Walaupun jumlah tentera Jepun amat banyak, Askar Melayu terus melawan biarpun dalam keadaan kekurangan peluru. Mereka terus bertempur depan-depan menggunakan pisau tempur.
 
Dalam pertempuran tersebut Adnan mengalami cedera parah tetapi enggan berundur atau menyerah diri dan sebaliknya menggalakkan anggota di bawah pimpinannya terus berjuang habis-habisan.
 
Tidak lama kemudian, dengan seluruh kawasan Pasir Panjang jatuh di bawah kawalan Jepun, Adnan, yang cedera parah dan tidak dapat melawan, telah ditangkap. Tentera Jepun menendang, menumbuk dan memukulnya sebelum mengikatnya pada pokok dan menikamnya hingga mati dengan pisau tempur.
 
Ada sumber lain mendakwa Adnan dipukul dengan kejam sebelum dilemparkan ke dalam guni yang diikat, yang kemudiannya ditikam berulang kali oleh tentera Jepun. Keberanian Adnan disifatkan sebagai wira terbilang oleh rakyat Malaysia dan Singapura.
 
Kekalahan Askar Melayu di Pasir Panjang menandakan berakhirkan kekuasaan tentera bersekutu pimpinan Inggeris. Lanjutan itu, pihak Inggeris telah menandatangi penyerahan Singapura kepada Jepun pada jam 1810 pada 15 Februari 1942 di kawasan sekitar Hospital Alexandra, Tanjong Pagar dan Pulau Belakang Mati (Sentosa) di mana beberapa Rejimen Melayu berkumpul semula.